(G) kys lVky ky jo hoey so aunHW dw burw nw mMgy, kys auhI6 r`Ky, nwm isMG r`Ky[ is`K Awpxy lVky lVkIAW dy
kys swbq r`Ky[
(|) is`K BMg, APIm, Srwb, qmwkU Awid nSy nw vrqy[ Aml pRSwdy dw hI r`Ky[
(c) is`K mrd AQvw iesqRI nMU n`k, kMn Cydnw mnHW hY[
(C) gurU kw is`K kMinAw nw mwry, kuVI-mwr nwl nw vrqy[
(j) gurU kw is`K Drm dI ikrq kr ky inrbwh kry[
(J) gurU kw is`K grIb dI rsnw nMU gurU kI golk jwxy[
(\) corI XwrI nw kry, jUAw nw Kyfy[
(t) pr bytI ko bytI jwnY[
pr iesqRI ko mwq bKwnY[
Apin iesqRI soN riq hoeI[
rihqvMq isMG hY soeI[
iesy qrHW is`K iesqRI Awpxy pqIbrq Drm ’c rhy[
(T) gurU kw is`K jnm qoN lY ky dyhWq qk gur mrXwdw kry[
(f) is`K, is`K nMU imlx smyN ‘vwihgurU jI kw Kwlsw, vwihgurU jI kI &qh’ bulwvy[ mrd iesqrI dohW leI
ieho hukm hY[
(F) is`K iesqrIAW leI prdw jW GuMf krnw au~icq nhIN[
(x) is`K leI kCihry qy dsqwr qoN Cut puSwk sMbMDI bwkI koeI pwbMdI nhIN[ is`K iesqrI dsqwr sjwey jW
nw sjwey, dovyN TIk hn[
1. jnm qy nwm-sMskwr
(a) is`K dy Gr bwlk dw jnm hox mgroN jd mwqw auTx bYTx qy ieSnwn krn dy Xog hovy qW (idnW dI koeI
igxqI muk`rr nhIN) t`br qy sMbMDI gurduAwry kVwh pRSwid lY ky jwx jW krwaux Aqy gurU jI dy hzUr
‘prmysir idqw bMnw’ (soriT m: 5) ‘siqgur swcY dIAw Byij’ (Awsw m: 5) Awid KuSI qy DMnvwd vwly
Sbd pVHn, aupRMq, jykr sRI gurU gRMQ swihb jI dw pwT r`iKAw hovy qW pwT dw Bog pwieAw jwvy, iPr vwk
ilAw jwvy[ vwk dy ArMB dy Sbd dw jo pihlw A`Kr hovy, aus qoN gRMQI isMG b`cy dw nwm qjvIz kry Aqy
sMgq dI pRvwngI lY ky nwm pRgt kry[ lVky dy nwauN ip`Cy ‘isMG’ Sbd Aqy lVkI dy nwm ip`Cy ‘kOr’ Sbd
16
lgwieAw jwvy[ aupRMq, AnMd swihb (Cy pauVIAW) mgroN b`cy dy nwm sMskwr dI KuSI dw Xog SbdW iv`c
Ardwsw kr ky kVwh pRSwid vrqwieAw jwvy[
(A) jnm dy sMbMD ivc Kwx-pIx ivc koeI sUqk dw Brm nhIN krnw, ikauNik :
“jMmxu mrxw hukmu hY BwxY AwvY jwie ]
Kwxw pIxw pivqRü hY idqonu irjku sMbwih ]â€
(e) sRI gurU gRMQ swihb jI dy rumwl qoN colw bxw ky pwauxw Awid mnm`q hY[
2. AnMd sMskwr
(a) is`K is`KxI dw ivAwh, ibnW zwq-pwq, goq ivcwry dy hoxw cwhIey[
(A) is`K dI pu`qrI dw ivAwh is`K nwl hI hovy[
(e) is`K dw ivAwh ‘AnMd’ rIqI nwl krnw cwhIey[
(s) lVkI lVky dw ivAwh bcpn iv`c krnw ivvrijq hY[
(h) jd lVkI srIr, mn qy Awcwr krky ivAwh krn dy Xog ho jwvy, qW iksy Xog is`K nwl ‘AnMd’
pVHwieAw jwvy[
(k) ‘AnMd’ qoN pihlW kuVmweI dI rsm zrUrI nhIN, pr jy krnI hovy qW lVkI vwly iksy idn sMgq joV ky sRI
gurU gRMQ swihb jI dy hzUr Ardwsw soD ky iek ikRpwn, kVw, qy kuJ im`Tw lVky dy p`ly pw dyx[
(K) ‘AnMd’ dw idn muk`rr krn l`igAW koeI iQiq-vwr, cMgy-mMdy idn dI Koj krn leI p`qRI vwcxw mnmq
hY[ koeI idn jo dohW iDrW nMU Awps iv`c slwh kr ky cMgw id`sy, inXq kr lYxw cwhIey[
(g) ishrw, mukt jW gwnw bMnHxw, ip`qr pUjxy, k`cI l`sI ivc pYr pwauxw, byrI jW jMfI v`FxI, GVolI BrnI,
rus ky jwxw, CMd pVHny, hvn krnw, vydI g`fxI, vysvw dw nwc, Srwb Awid mnmq hY[
(G) ijqny QoVHy AwdmI lVkI vwlw mMgwvy, auqny nwl lY ky lVkw shury Gr jwvy, dohIN pwsIN gurbwxI dy Sbd
gwey jwx qy ’&qh’ gjweI jwvy[
(|) ivAwh vyly sRI gurU gRMQ swihb jI dy hzUr dIvwn lgy[ sMgq jW rwgI kIrqn krn[ iPr lVkI qy lVkw
sRI gurU gRMQ swihb dy hzUr ibTwey jwx[ lVkI, lVky dy K`by pwsy bYTy[ sMgq dI AwigAw lY ky ‘AnMd’
pVHwaux vwlw is`K (mrd jW iesqrI) lVky lVkI qy aunHW dy mwipAW jW srbrwhW nMU KVHw kr ky ‘AnMd’
dy ArMB dw Ardwsw soDy[ iPr auh lVky lVkI nMU gurmiq Anuswr gRihsq Drm dy &rzW dw aupdyS kry[
pihly, dohW nMU sWJw aupdyS kry[ ies ivc sUhI rwg dIAW lwvW dy Bwv Anuswr pqI-pqnI dy sbMD nMU
jIv qy pRmwqmw dy ipAwr dy nmUny auqy Fwlx dI ivDI d`sy[
18
(T) AMimRqDwrI isMG nMU cwhIdw hY ik AwpxI isMGxI nMU BI AMimRq Ckw lvy[
3. imrqk sMskwr
(a) pRwxI nMU mrn vyly- jy mMjy ’qy hovy qW - hyT nhIN auqwrnw, dIvw-v`tI, gaU mxswauxw jW hor koeI mnmq
sMskwr nhIN krnw[ kyvl gurbwxI dw pwT krnw jW ‘vwihgurU’ ‘vwihgurU’ krnw[
(A) pRwxI dy dyh iqAwgx ’qy Dwh nhIN mwrnI, ip`txw jW isAwpw nhIN krnw, mn nMU vwihgurU dI rzw ivc
ilAwaux leI gurbwxI dw pwT jW vwihgurU dw jwp krI jwxw cMgw hY[
(e) pRwxI BwvyN CotI qoN CotI aumr dw hovy, so BI sskwrnw cwhIey[ ijQy sskwr dw pRbMD nw ho sky auQy jl
pRvwh jW hor qrIkw vrqx qoN SMkw nhIN krnI[
(s) sskwrn leI idn jW rwq dw Brm nhI krnw[
(h) imRqk srIr nMU ieSnwn krw ky suA`S bsqR pwey jwx qy kkwr judw n kIqy jwx[ iPr q^qy auqy pw ky
clwxy dw Ardwsw soiDAw jwvy[ iPr ArQI nMU c`uk ky SmSwn BUmI v`l iljwieAw jwvy[ nwl vYrwgmeI
SbdW dw aucwrn kIqw jwvy[ sskwr dI QW ’qy phuMc ky icKw rcI jwvy[ iPr srIr nMU AgnI Bytw krn
leI Ardwsw soiDAw jwvy[ iPr pRwxI nMU AMgITy auqy r`K ky pu`qr jW koeI hor sMbMDI jW ihqU Awid AgnI
lw dyvy[ sMgq kuJ ivQ ’qy bih ky kIrqn kry jW vYrwgmeI Sbd pVHy[ jd AMgITw pUrI qrHW bl auTy qW
(kpwil ikirAw Awid krnw mnmq hY), kIrqn soihly dw pwT kr ky Ardwsw soD ky sMgq muV Awvy[
Gr Aw ky jW lwgy dy gurduAwry ivc pRwxI nimq sRI gurU gRMQ swihb jI dw pwT r`iKAw jwvy qy AnMd
swihb (Cy pauVIAW) dw pwT krky Ardwsw dsvyN idn hovy[ jy dsvyN idn nw ho sky qW hor koeI idn
sMbMDIAW dy sOK nMU muK r`K ky inXq kIqw jwvy[ ies pwT dy krn ivc Gr vwly qy sMbMDI rl ky ih`sw
lYx[ jy ho sky qW hr roz rwq nMU kIrqn BI hovy[ ‘duishry’ dy ip`CoN clwxy dI koeI rsm bwkI nhIN
rihMdI[
(k) imrqk pRwxI dw ‘AMgITw’ TMfw hox ’qy swrI dyh dI Bsm AsQIAW smyq auTw ky jl ivc pRvwh kr id`qI
jwvy, jW auQy hI d`b ky ijmIN brwbr kr id`qI jwvy[ sskwr AsQwn ’qy imRqk pRwxI dI Xwdgwr bxwauxI
mnHW hY[
(K) AD mwrg, isAwpw, PUhVI, dIvw, ipMf, ikirAw, srwD, buFw mrnw Awid krnw mnmq hY[ AMgITy ivcoN
P`ul cug ky gMgw, pqwlpurI, krqwrpur swihb Awidk QwvW ivc jw ky pwxy mnmq hY[
19
4. hor rIqIAW
ienHW sMskwrW qoN Cu`t smyN smyN jo BI KuSI ZmI dw mOkw Aw bxy (ijvyN nvyN mkwn ivc pRvyS krnw, nvIN
dukwn KolHxw, bwlk nMU mdr`sy pwauxw Awid) qW is`K nMU cwhIey ik vwihgurU dI shwieqw leI Ardwsw
soDo[ is`KI ivc swry sMskwrW dw zrUrI AMg bwxI dw pwT qy Ardwsw hY[
3. syvw
syvw is`K Drm dw iek au`Gw AMg hY[ ies nMU nmUny mwqR isKwaux leI gurduAwirAW ’c hI pRbMD kIqw huMdw
hY[ swDwrn rUp ies dy ieh hn - gurduAwry dw JwVU, lypx, sMgqW dI pwxI p`Ky dI syvw, lMgr dI syvw,
joVy JwVnw Awid[
(a) gurU kw lMgr - ies dy do Bwv hn : iek is`KW nMU syvw isKwauxw, dUjw, aUc-nIc, CUq-Cwq dw Brm
imtwauxw[
(A) gurU ky lMgr ivc bYT ky aUc-nIc, iksy zwq jW vrx dw pRwxI pRSwd Ck skdw hY[ pMgq ivc ibTwx
l`igAW iksy dyS, vrx, zwq jW mzHb dw ivqkrw nhIN krnw[ hW, iek QwlI ivc kyvl AMimRqDwrI is`K
hI Ck skdy hn[
pMQk rihxI
1. gurU pMQ
2. AMimRq sMskwr
3. qnKwh lwaux dI ivDI
4. gurmqw krn dI ivDI
5. sQwnk &YsilAW dI ApIl
1. gurU pMQ
syvw, kyvl p`Ky, lMgr Awid ’qy hI nhIN muk jWdI, is`K dI swrI izMdgI praupkwr vwlI hY[ syvw, sPl
auh hY, jo QoVHy jqn nwl vDIk qoN vDIk ho sky[ ieh g`l jQybMdI dy rwhIN ho skdI hY[ is`K ny ies leI SKsI
Drm pUrw kridAW hoieAW nwl hI pMQk Prz BI pUry krny hn[ ies jQybMdI dw nW pMQ hY[ hr iek is`K ny
‘pMQ’ dw iek AMg ho ky BI Awpxw Drm inBwauxw hY[
20
(a) ‘gurU pMQ’: iqAwr-br-iqAwr isMGW dy smu`cy smUh nMU ‘gurU pMQ’ AwKdy hn[ ies dI iqAwrI dsW gurU
swihbwn ny kIqI Aqy dsm gurU jI ny ies dw AMqm srUp bMnH ky guirAweI sONpI[
2. AMimRq sMskwr
(a) AMimRq Ckwx leI iek Kws AsQwn ’qy pRbMD hovy[ auQy Awm lokW dw lWGw nw hovy[
(A) auQy sRI gurU gRMQ swihb jI dw prkwS hovy[ G`t qoN G`t Cy iqAwr-br-iqAwr isMG hwzr hox, ijnHW ’coN
iek qwibAw bYTy qy bwkI pMj AMimRq Ckwx leI hox[ ienHW ivc isMGxIAW BI ho skdIAW hn[ ienHW
swirAW ny kysIN ieSnwn kIqw hovy[
(e) ieMnHW pMjW ipAirAW ivc koeI AMg-hIx (AMnHW, kwxw, lM|w, lUlHw jW dIrG rog vwlw) nw hovy[ koeI
qnKwhIAw nw hovy[ swry iqAwr-br-iqAwr drSnI isMG hox[
(s) hr dyS, hr mzHb qy jwqI dy hr iesqRI purS nMU AMimRq Ckx dw AiDkwr hY, jo is`K Drm gRihx krn
’qy aus dy AsUlW aupr c`lx dw pRx kry[
bhuq CotI AvsQw dw nw hovy, hoS sMBwlI hovy, AMimRq Ckx vwly hryk pRwxI ny kysIN ieSnwn kIqw hovy
Aqy hr iek pMj kkwr (kys, ikRpwn gwqry vwlI, kCihrw, kMGw, kVw) dw DwrnI hovy[ Anmq dw koeI
icMnH nw hovy, isr nMgw jW topI nw hovy, Cydk gihxy koeI nw hox[ Adb nwl h`Q joV ky sRI gurU jI dy
hzUr KVHy hox[
(h) jy iksy ny kurihq krn krky muV AMimRq Ckxw hovy qW aus nMU A`f kr ky sMgq ivc pMj ipAry qnKwh
lw lYx[
(k) AMimRq Ckwaux vwly pMj ipAwirAW ’coN koeI iek s`jx AMimRq Ckx dy AiBlwKIAW nMU is`K Drm dy AsUl
smJwvy-
is`K Drm ivc ikrqm dI pUjw iqAwg ky iek krqwr dI pRymw-BgqI qy aupwSnw d`sI hY[ ies dI
pUrnqw leI gurbwxI dw AiBAws, swD sMgq qy pMQ dI syvw, aupkwr, nwm dw pRym Aqy AMimRq Ck ky
rihq-bihq r`Kxw muK swDn hn, Awid, kI qusIN ies Drm nMU KuSI nwl kbUl krdy ho ?
(K) “hW†dw jvwb Awaux ’qy ipAwirAW ’co iek s`jx AMimRq dI iqAwrI dw Ardwsw kr ky hukm lvy[ pMj
ipAwry AMimRq iqAwr krn leI bwty pws Aw bYTx[
(g) bwtw srb-loh dw hovy qy cONkI, sunihry Awid iksy sv`C cIz ‘pur riKAw hovy[
(G) bwty ivc sv`C jl qy pqwsy pwey jwx qy pMj ipAwry bwty dy ierd-igrd bIr Awsn8 ho ky bYT jwx[
(|) qy iehnW bwxIAW dw pwT krn :-
21
jpu, jwpu, 10 sv`Xy (‘sRwvg suD’ vwly), bynqI cOpeI (‘hmrI kro hwQ dY r`Cw’ qoN lY ky ‘dust doK qy lyhu
bcweI’ qk), AnMd swihb[
(c) hr iek bwxI pVHn vwlw K`bw h`Q bwty dy kMFy ’qy Dry qy s`jy h`Q nwl KMfw jl ivc PyrI jwvy[ surq
iekwgr hovy[ bwkI idAW dy dovyN h`Q bwty dy kMFy ’qy Aqy iDAwn AMimRq v`l itky[
(C) pwT hox mgroN ipAwirAW ivcoN koeI iek Ardws kry[
(j) ijs AiBlwKI ny AMimRq dI iqAwrI vyly swry sMskwr ’c ih`sw ilAw hY, auhI AMimRq Ckx ivc Swml ho
skdw hY[ ADvwty Awaux vwlw nhIN ho skdw[
(J) hux sRI klgIDr dSmyS ipqw dw iDAwn Dr ky hr iek AMimRq Ckx vwly nMU bIr-Awsn krw ky aus dy
K`by h`Q aupr s`jw h`Q rKw ky pMj culy AMimRq dy Ckwey jwx Aqy hr culy nwl ieh ikhw jwvy :-
bol ‘vwihgurU jI kw Kwlsw, vwihgurU jI kI &qh[‘ Ckx vwlw Ck ky khy: ‘vwihgurU jI kw Kwlsw,
vwihgurU jI kI &qh’[ Pyr pMj C`ty AMimRq dy nyqrW ‘pr lwey jwx[ Pyr pMj C`ty kysW ivc pwey jwx[ hr
iek C`ty nwl Ckx vwlw Ckwaux vwly dy ip`Cy ip`Cy ‘vwihgurU jI kw Kwlsw, vwihgurU jI kI &qh’ gjweI
jwvy[ jo AMimRq bwkI rhy, aus nMU swry AMimRq Ckx vwly (is`K qy is`KxIAW) rl ky Ckx[
(\) aupRMq pMjy ipAwry rl ky ieko Avwz nwl AMimRq Ckx vwilAW nMU ‘vwihgurU’ dw nwm d`s ky mUl mMqR
sunwaux qy auhnW pwsoN ies dw rtn krwaux :-
< siq nwmu krqw purKu inrBau inrvYru Akwl mUriq AjUnI sYBM gur pRswid]
(t) iPr pMjW ipAwirAW ’coN koeI s`jx rihq d`sy-A`j qoN qusIN ‘siqgur kY jnmy gvn imtwieAw’ hY Aqy
Kwlsw pMQ ivc Swml hoey ho[ quhwfw Dwrimk ipqw sRI gurU goibMd isMG jI qy Dwrimk mwqw swihb kOr
jI hn[ jnm Awp dw kys gVH swihb dw qy vwsI AnMdpur swihb dI ho[ qusIN iek ipqw dy pu`qr hox
krky Awps ivc qy hor swry AMimRq-DwrIAW dy Dwrimk Brwqw ho[ qusIN ipClI kul, ikrq, krm, Drm
dw iqAwg krky ArQwq ipClI zwq-pwq, jnm, dyS, mzHb dw iKAwl qk C`f ky inrol Kwlsw bx gey
ho[ iek Akwl purK qoN Cut iksy dyvI, dyvqy, Avqwr, pYgMbr dI aupwSnw nhIN krnI[ dsoN gurU swihbwn
nMU qy aunHW dI bwxI qoN ibnW iksy hor nMU Awpxw mukqI dwqw nhIN mMnxw[ qusIN gurmuKI jwxdy ho (jy nhIN
jwxdy qW is`K lE) Aqy hr roz G`t qoN G`t iehnW in`qnym dIAW bwxIAW dw pwT krnw, jW suxnw: jpu,
jwpu, 10 sv`Xy (sRwvg suD vwly), so dru rhrwis qy soihlw[ sRI gurU gRMQ swihb jI dw pwT krnw jW
suxnw, pMjW k`ikAW - kys, ikRpwn9, kCihrw10, kMGw, kVw11 nMU hr vyly AMg-sMg r`Kxw[
22
ieh cwr kurihqW nhIN krnIAW :-
1) kysW dI by-AdbI[
2) ku`Tw12 Kwxw[
3) pr-iesqRI jW pr-purS dw gmn (Bogxw)[
4) qmwkU dw vrqxw[
ienHW ivcoN koeI kurihq ho jwvy qW muV ky AMimRq Ckxw peygw[ AwpxI ie`Cw ivru`D AnBol hI koeI
kurihq ho jwvy qW koeI dMf nhIN[
isrguMm13 nVI mwr (jo is`K ho ky ieh kMm krn) dw sMg nhIN krnw[ pMQ syvw Aqy gurduAwirAW dI
tihl ivc qqpr rihxw, AwpxI kmweI ivcoN gurU kw dsvMD dyxw Awid swry kMm gurmiq Anuswr krny[
Kwlsw Drm dy inXmW Anuswr Anuswr jQybMdI ivc iek sUq proey rihxw, rihq ivc koeI B`ul ho jwvy
qW Kwlsy dy dIvwn ivc hwzr ho ky bynqI kr ky qnKwh bKSwauxI[ A`gy leI swvDwn rihxw[
(T) 1. mIxy14, msMd, DIrm`lIey, rwmrweIey, Awidk pMQ ivroDIAW nwl jW nVI mwr, kuVI mwr, isrguMm
nwl vrqn15 vwlw qnKwhIAw ho jWdw hY[
2. by-AMimRqIey jW piqq dw jUTw Kwx vwlw[
3. dwhVw rMgx vwlw[
4. pu`qr jW DI dw swk mu`l lY ky jW dy ky krn vwlw[
5. koeI nSw (BMg, APIm, Srwb, posq, kukIn, Awid) vrqx vwlw[
6. gurmiq qoN ivru`D koeI sMskwr krn krwaux vwlw[
7. rihq ivc koeI B`ul krn vwlw[
(f) ieh isiKAw dyx qoN aupRMq pMjW ipAwirAW ivcoN koeI s`jx Ardwsw kry[
(F) iPr qwibAw bYTw isMG ‘hukm’ lvy, ijnHW ny AMimRq CikAw hY, auhnW ivcoN jy iksy dw nwm A`gy sRI gurU
gRMQ swihb jI qoN nhIN r`iKAw hoieAw, aus dw nwm hux bdlw ky r`iKAw jwvy[
(x) AMq ivc kVwh pRSwid vrqy[ jhwz cVHy swry isMG qy isMGxIAW ieko bwty ivcoN kVwh pRSwid rl ky
Ckx[
3. qnKwh lwaux dI ivDI
(a) ijs iksy is`K pwsoN rihq dI koeI Bu`l ho jwvy qW auh nyVy dI gur-sMgq pws hwzr hovy Aqy sMgq dy
snmu`K KVHo ky AwpxI Bu`l mMny[
23
(A) gur-sMgq ’coN sRI gurU gRMQ swihb jI dI hzUrI ivc pMj ipAwry cuxy jwx, jo pyS hoey s`jx dI Bu`l nMU
ivcwr ky gur-sMgq pws qnKwh (dMf) qjvIz krn[
(e) sMgq nMU bKSx vyly hT nhIN krnw cwhIdw[ nw hI qnKwh luAwaux vwly nMU dMf Brn ivc AVI krnI
cwhIdI hY[ qnKwh iksy iksm dI syvw, Kws krky jo h`QW nwl kIqI jw sky, lwauxI cwhIey[
(s) AMq soD dI Ardws hovy[
4. gurmqw krn dI ivDI
(a) gurmqw kyvk aunHW svwlW ’qy hI ho skdw hY, jo is`K Drm dy mu`Fly AsUlW dI puStI leI hox, ArQwq gurU
swihbwn jW gurU gRMQ swihb dI pdvI, bIV dI inrolqw, AMimRq, rihq-bihq, pMQ dI bnwvt Awid nMU
kwiem r`Kx bwbq[ hor iksy iksm dy swDwrn (Dwrimk, ividAk, smwjk, pulItIkl) svwl au`qy kyvl
mqw ho skdw hY[
(A) ieh gurmqw gurU pMQ dw cuixAw hoieAw kyvl SRomxI jQw jW gurU-pMQ dw pRqIinD iek`T hI kr skdw hY[
5. sQwnk PYsilAW dI ApIl
sQwnk gur-sMgqW dy PYsilAW dI ApIl sRI Akwl q^q swihb pws ho skdI hY[
1. ies mOky ’qy jW dIvwn dI smwpqI ’qy jo AnMd swihb dw pwT kIqw jWdw hY, aus dw Bwv kyvl
gurU swihb dy imlwp leI KuSI qy DMnvwd krnw huMdw hY[
2. ieh Ardws dw nmUnw hY[ “ipRQm BgOqI†vwly Sbd Aqy ‘nwnk nwm’ vwlIAW AMqlIAW do qukW
ivc koeI qbdIlI nhIN ho skdI[
3. ieQy aus bwxI dw nwm lvo, jo pVHI hY, jW ijs kwrj leI iek`qRqw jW sMgq juVI hovy, aus dw
ijkr Xog SbdW ivc kro[
4. iek vwrI AnMd swihb dw pwT ho cukx mgroN iPr kVwh pRSwid dI dyg Aw jwvy qW AnMd
swihb dw pwT muV nhIN krnw, ikRpwn Byt krnw hI kwPI hY[
5. qwibAw bYTy isMG nMU dUhrw g`Pw dyxw AXog ivqkrw hY[
6. jmWdrU[
7. pRym sumwrg[
24
8. bIr Awsn:- s`jw gofw izmIN ’qy Dr ky, s`jI l`q dw Bwr pYr ’qy r`K ky bYTxw qy K`bw gofw au~cw
kr ky r`Kxw[
9. ikRpwn dI lMbweI dI koeI h`d nhIN ho skdI[
10. kCihrw iksy vI kpVy dw ho skdw hY, pr goifAw qoN nIvW nw hovy[
11. kVw srb-loh dw hovy[
12. ku`Tw qoN Bwv auh mws hY, jo muslmwnI qrIky nwl iqAwr kIqw hovy[
13. kysDwrI ho ky jo kys ktw dyvy[
14. iehnW ivcoN ijhVy AMimRq Ck ky pMQ ivc iml jwx, auhnW nwl vrqxw TIk hY[
15. vrqx qoN Bwv rotI-bytI dI sWJ hY, ijs dw sps`t ArQ irSqw-nwqw kr ky brwdrI dw sMbMD
pYdw krnw hY[ gurU swihb dw Bwv pMQ nMU iek kr ky r`Kx dw sI qW ik v`Kry vKry gurAweI dy
sYNtr jW iml-goBw is`KI dy A`fy nw bxn[
*****************************END*******************************